بررسی عوامل نوسان ارز و طلا/ چشم‌انداز مذاکرات در بازار
ارتباط فردا: طبق آخرین آمارها، صادرات غیرنفتی ایران در ۱۰ ماهه امسال ۱۸ درصد افزایش یافته و حجم تجارت غیرنفتی در این مدت به بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار رسیده است. همچنین بیش از ۸۰ تن طلا به ارزش ۶.۵ میلیارد دلار وارد کشور شده است، در حالیکه پارسال ۳۰ تن طلا به ارزش یک میلیارد و ۹۳۶ میلیون دلار به کشور وارد شد. البته از نقش نوسانات بازارهای جهانی در بازار ارز و طلای کشور نیز نباید غافل شد. قیمت هر اونس طلای جهانی، در طول یکسال گذشته با رکوردشکنی‌های پیاپی بیش از ۴۵ درصد رشد کرده است.
عوامل مؤثر در نوسانات ارز و طلای یکسال گذشته
بی‌شک سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ از پرحادثه‌ترین سال‌های ایران پس از هشت سال جنگ دفاع مقدس بوده است. سال‌هایی که جنگ اقتصادی که جایگزین جنگ تحمیلی شده، به شدیدترین مراحل خود رسیده است. جنگی که در آن به طور همزمان با عوامل متعددی مواجه هستیم.
مهمترین عامل نوسان بازارها در این دو سال انتظارات تورمی بود. در این سال‌ها، هجمه اخبار منفی و حوادث متعدد سیاسی و همزمان با آن تشدید نوسانات بازارهای جهانی هر لحظه به افزایش هیجانات و انتظارات تورمی دامن زد. عامل مهم دیگر، ریاست جمهوری ترامپ در آمریکا و تهدیدات او علیه ایران است. در این مدت، ایالات متحده آمریکا با تهدیدهای سیاسی فشار حداکثری و تشدید تحریم‌ها علیه ایران، تلاش کرد تا فشار بیشتری بر اقتصاد ایران وارد کند.
ریاست جمهوری ترامپ در آمریکا دستمایه اخبار منفی متعدد رسانه‌های خارجی معاند برای تشدید انتظارات تورمی بود. گاهی اوقات برخی رسانه‌های داخلی نیز برای جذب مخاطب اخبار منفی بزرگنمایی شده و حتی کذب را بازنشر می‌کردند.
فروکش نوسانات پس از آرام شدن جوروانی بازار و بهبود شرایط سیاسی
این در حالی است که روند متغیرهای کلان اقتصاد و آمار و ارقام تجارت خارجی کشور در ماه‌های اخیر، نه‌تنها نشانه‌ای از تغییر محسوس در درآمد ارزی کشور ندارد، بلکه حاکی از تقویت ذخایر ارز و طلا است.
افزایش ذخایر طلا می‌تواند به عنوان یک سپر دفاعی در برابر نوسانات ارزی عمل کند و این یعنی نوسانات فعلی که بیشتر ناشی از هیجانات و عوامل سیاسی است، با آرام شدن جوروانی بازار و بهبود شرایط سیاسی به سرعت فروکش می‌کند.
تداوم فروش نفت و افزایش صادرات؛ تطبیق با شرایط جدید
بر اساس گزارش کپلر، گرچه صادرات روزانه نفت ایران به چین در ماه ژانویه امسال کمی کاهش یافته بود اما در ماه فوریه افزایش پیدا کرده و به یک میلیون و ۷۴۰ هزار بشکه رسیده است. این آمار پس از آگوست و اوکتبر ۲۰۲۵، بالاترین میزان صادرات روزانه نفت ایران به چین از سال ۲۰۲۳ تاکنون است.
این امر نشان‌دهنده این است که اقتصاد ایران در حال تطبیق با شرایط جدید است و می‌تواند از فرصت‌های موجود بهره‌برداری کند.
لازمه مدیریت بازارها در شرایط فعلی و کاهش اثر تحریم‌ها و تهدیدات خارجی در وهله اول تلاش برای کاهش ناترازی‌های مختلف اقتصاد (ناترازی بودجه، ناترازی بانکی، ناترازی انرژی) و در وهله دوم افزایش هم‌افزایی مردم، دستگاه‌ها و نهادهای مرتبط است.
لزوم هم‌افزایی مردم و دولت برای مقابله با نوسان ارزی
به عقیده کارشناسان، در شرایط کنونی، همکاری و هم‌افزایی بین نهادها و دستگاه‌های مختلف اقتصادی بسیار ضروری است. برای کاهش اثرات مسائل خارجی و ناترازی‌های اقتصادی، تمامی وزارتخانه‌ها و نهادها باید با یکدیگر هماهنگ باشند و سیاست‌های ارزی و تجاری را به‌طور یکپارچه دنبال کنند.
در این میان بانک مرکزی با راه‌اندازی بازار ارز توافقی گام مهمی را در جهت مدیریت بهتر بازار ارز و امکان رصد و نظارت بر مبادلات ارزی برداشته است.
دولت نیز باید برای حفظ قدرت خرید مردم بخصوص اقشار ضعیف، کالاهای اساسی و دارو را همچنان با ارز ترجیحی تامین کرده و در توزیع آن تا رسیدن به دست مصرف‌کننده نهایی نظارت دقیق و کافی داشته باشد.
مردم هم در این میان نقش مهمی دارند. بخشی از نوسانات ارزی به دلیل هیجانات و انتظارات تورمی شکل می‌گیرد و همچنین بخشی از ناترازی‌های اقتصاد کشور نیز ناشی از نبود الگوی مصرف در جامعه است. در واقع همکاری مردم در تحقق اهداف سیاستگذاران نقش مهمی دارد.
چشم‌انداز مذاکرات و دیپلماسی در بازار ارز
بخش مهمی از نوسانات ارزی و مشکلات اقتصادی کشور ناشی از تحریم‌ها است و مهمترین راه‌حل رفع مشکل تحریم، به مسیر دیپلماسی با سایر کشورها و حتی مذاکره برای دستیابی به توافق با غرب گره خورده است. در مسیر دیپلماسی دولت تلاش کرده با کشورهای دوست و همسایه ارتباط خوبی برقرار کند اما توافق با غرب در صورتی برای ایران نفع خواهد داشت که سه مولفه در نظر گرفته شود.
اول اینکه استراتژی مشخصی برای دستیابی به توافق و دریافت امتیاز بر اساس سطح همکاری‌ها از سوی ایران وجود داشته باشد. دوم اینکه اتحاد داخلی در رابطه با ابعاد مختلف این استراتژی و سطح مذاکرات شکل بگیرد و در نهایت، سومین و مهمترین عامل این است که مذاکرات عزت‌مندانه و با در نظر گرفتن سازکاری باشد که تعهدات طرف مقابل در برابر توافق را تضمین کند.
در این زمینه مسعود پزشکیان – رئیس‌جمهور – اخیرا در نشستی اظهار کرده است که اگر طرف مقابل، با احترام و بدون تهدید و به‌صورت دوطرفه، باب مذاکره را باز کند، ایران نیز آماده است تا مذاکراتی عزت‌مندانه و در جهت منافع ملی را آغاز کند.
این مذاکرات می‌تواند به کاهش تنش‌ها و بهبود شرایط سیاسی و اقتصادی کشور کمک کند و با توجه به اینکه شرایط کشور از نظر ذخایر ارز و طلا، هم‌اکنون نیز مطلوب است، احتمالا بازار طلا و ارز اولین بازارهایی باشند که به خبر مذاکرات ایران و آمریکا واکنش نشان خواهند داد.
انتهای پیام
