ایرانی ها درمقایسه با مردم جهان چقدر آب، برق، گاز، بنزین و نان مصرف می کنند؟ | بدمصرفی در ایران به روایت آمارها

به گزارش همشهری آنلاین، استفاده غیرمنطقی از منابع ملی کشور همچون آب، گاز، برق، نان و بنزین که به‌تدریج در سال‌های اخیر تشدید هم شده، هم‌اکنون کشور را با ناترازی در تامین بسیاری از نیازهای ضروری مردم مواجه کرده است.

قطعا برای رفع معضل بدمصرفی یا اسراف، هم سیاست‌های اقتصادی و هم رفتارهای مصرفی مردم باید اصلاح شود.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبرمعظم انقلاب اسلامی هم در سخنرانی اخیر خود تأکید کردند که اسراف در منابع مختلف یکی از بزرگ‌ترین خطرها برای کشور است و اگر اسراف نباشد، اوضاع کشور به‌مراتب بهتر خواهد بود. در این گزارش، براساس برخی آمارهای موجود در سایت‌های معتبر جهانی، به مقایسه میزان مصرف مردم ایران در آب، برق، گاز، بنزین و نان پرداخته‌ایم.

اسراف در نان

مقایسه مصرف نان کشورها از لحاظ علمی درست نیست؛ چراکه متناسب با شرایط جغرافیایی و آداب و رسوم، سهم نان در سبد غذایی مردم کشورها متفاوت است و کم‌وزیادبودن سرانه مصرف، احتمالا نشانه اسراف نیست.

اما قطعا وضعیت مصرف نان در ایران به‌علت دورریز گسترده و استفاده از نان خشک جهت خوراک دام، دچار اعوجاج گسترده‌ای است که دلیل آن هم یارانه‌ای‌بودن آرد است.

بااین‌حال آمارها نشان می‌دهد سرانه مصرف نان در ایران ۲ تا ۳برابر میانگین کشورهای جهان است. سرانه مصرف نان در ایران حدودا معادل ۱۱۷کیلوگرم در سال و این سرانه در جهان حدود ۶۵کیلوگرم است. مصرف نان در ایران ۳۷درصد بیش از سرانه سالانه در خاورمیانه است.

اسراف در آب

بررسی آمار شاخص‌های آب و فاضلاب شهری نشان‌می دهد که سرانه مصرف آب در ایران بیش از متوسط جهانی است.

درحالی‌که متوسط سرانه مصرف آب در جهان ۱۵۰لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز بوده، سرانه مصرف آب هر نفر در کشور ما بالغ بر ۲۲۴لیتر در شبانه‌روز است.

در ایران در بخش شهری میزان مصرف آب (آب فروش‌رفته + هدررفت ظاهری + مصارف بدون درآمد) در سال در حدود ۵.۴میلیارد مترمکعب است. از این میزان مصرف، ۴.۳میلیارد مترمکعب مربوط به مصارف بخش خانگی است و با توجه به جمعیت تحت پوشش در مناطق شهری، میزان سرانه مصرف آب یا همان میانگین مصرف آب به‌ازای هر نفر در روز برای کل مصارف ۲۲۴لیتر و برای مصارف خانگی ۱۸۰لیتر است.

سرانه مصرف آب در ایران ۲۲۴لیتر به‌ازای هر نفر و سرانه جهانی مصرف آب ۱۵۰لیتر است.

اسراف در بنزین

متوسط رشد سالانه مصرف بنزین از ابتدای انقلاب تا ۱۴۰۲ حدود ۵درصد بوده و در چند سال گذشته مصرف بنزین ۱۰درصد رشد داشته است و براساس پیش‌بینی‌ها با ادامه این روند تا سال۱۴۰۷ مصرف بنزین به روزانه ۱۷۰میلیون لیتر می‌رسد.

درحال‌حاضر سرانه مصرف بنزین در ایران ۱.۵لیتر در روز است. ایران در سال‌های اخیر در رتبه بین ۲۰ تا ۳۰ از لحاظ سرانه مصرف بنزین بوده است. متوسط سرانه جهانی مصرف بنزین ۰.۶لیتر در روز است.

ایران در مقایسه با کشورهایی با اقتصاد تقریبا برابر، بنزین بیشتری مصرف می‌کند و میزان مصرف کل بنزین آن نزدیک به مصرف کشورهایی نظیر برزیل، کانادا و روسیه است که دارای اقتصادی چندین برابر بزرگ‌تر از آن هستند.

مصرف برق

براساس اطلاعات بانک جهانی، ایران از لحاظ سرانه مصرف برق در جهان در رتبه ۷۵قرار دارد. سرانه مصرف برق در ایران ۳۶۶۴کیلووات ساعت برای هر نفر است؛ درحالی‌که متوسط جهانی آن ۴۲۷۵کیلووات ساعت است.

علت پایین‌بودن سرانه مصرف برق در ایران نسبت به متوسط جهانی، مصرف بالای برق کشورهای پیشرفته در بخش صنعت است؛ اما در ایران سهم زیادی از مصرف برق در بخش خانگی و تجاری است. متوسط سرانه مصرف برق در جهان عرب که کشورهای همتراز با ایران هستند، ۲۶۶۳کیلووات ساعت است.

سرانه مصرف انرژی بخش خانگی ایران تقریبا ۳برابر متوسط جهانی است و بهره‌وری انرژی در این بخش کمتر از حد انتظار است. در ایران با یک‌درصد جمعیت جهان، ۲.۲درصد مصرف انرژی جهان را داریم.

رشد متوسط سالانه مصرف انرژی در بخش خانگی ایران ۵.۲۷درصد است؛ اما در جهان به‌طور متوسط رشد مصرف سالانه انرژی در بخش خانگی، یک‌درصد است. سرانه مصرف انرژی در بخش خانگی ایران قریب به ۳برابر متوسط جهانی است و طی ۲۰سال گذشته سرانه انرژی بخش خانگی بیش از ۵۰درصد در ایران رشد داشته است. این درحالی است که در کشورهای جهان این شاخص تغییرات بسیار جزئی داشته است.

مصرف گاز

ایران چهارمین کشور از نظر بالاترین سرانه مصرف گاز طبیعی پس از امارات، عربستان و روسیه است. سرانه مصرف گاز طبیعی ایران در سال۲۰۲۳ حدود ۲۸۸۱مترمکعب بوده است. امارات و عربستان با وجود تراکم جمعیت نه‌چندان زیاد نسبت به کشورهای بزرگ و پرجمعیتی همچون چین، هند و آمریکا، سرانه مصرف بالایی دارند. ایران که یک‌درصد از جمعیت جهان را تشکیل داده، چهارمین مصرف‌کننده گاز طبیعی در جهان با سرانه مصرف ۲۸۸۱مترمکعب برای هر نفر است. ایران حدود ۶درصد از گاز طبیعی جهان را مصرف می‌کند. جهت مقایسه باید گفت سرانه مصرف گاز طبیعی چین و هند به‌ترتیب ۲۷۳ و ۴۷مترمکعب برای هر نفر است. سرانه مصرف گاز ایران ۵.۵برابر میانگین جهانی و ۲.۲برابر اروپا است. باید توجه داشت که این آمار، سرانه مصرف گاز کل کشور است که شامل بخش‌های خانگی، نیروگاهی، صنعتی و غیره است و نباید آن را با سرانه مصرف گاز خانگی که مرتبط با شهروندان است، مقایسه کرد.

ایران بعد از روسیه دومین دارنده ذخایر گاز طبیعی در جهان است و ۱۶درصد از ذخایر گاز طبیعی و بزرگ‌ترین میدان گازی (میدان پارس‌جنوبی مشترک با قطر) در جهان را دارد. ذخایر گاز طبیعی ایران حدود ۳۳۹۸۸میلیارد مترمکعب است.

دورریز غذا

دورریز غذا یکی از نقطه‌های دل‌آزار فرهنگ غذایی ایرانی است. بررسی‌ها نشان می‌دهد حجم مواد غذایی هدررفته در ایران به اندازه‌ای است که با آن می‌توان غذای ۱۵میلیون نفر را در سال تأمین کرد. براساس آمار سازمان جهانی فائو، هر سال به‌ازای هر نفر، ۱۳۴کیلو گرم غذا در ایران هدر می‌رود. میانگین جهانی آن ۱۳۵کیلوگرم است. نکته مهم آن است که ایران جزو کشورهایی است که بیشتر دورریز غذای آن در بخش خانگی صورت می‌گیرد؛ درحالی‌که در سایر کشورها عموما در حوزه توزیع یا خارج از خانه‌ها دورریز انجام می‌شود.

ضایعات سالانه مواد غذایی در ایران معادل ۳۵میلیون تن با ارزش تقریبی ۱۵میلیارد دلار است؛ درحالی‌که در اتحادیه اروپا با ۲۷کشور عضو، تنها ۹میلیون تن مواد غذایی در سال راهی زباله‌ها می‌شود. از ۱۰۰میلیون تن محصول کشاورزی تولیدی در کشور ۳۵میلیون تن در سال هدر می‌رود. در این زمینه می‌توان به ۳۰درصد ضایعات در نان، ۲۵ تا ۳۰ و حتی ۵۰درصد ضایعات در میوه‌ها و سبزی‌ها، ۱۰درصد ضایعات در برنج و ۲۵درصد ضایعات در خرما اشاره کرد.