ارزش بازار صنایع دستی به ۲ تریلیون دلار خواهد رسید | سهم ایران فقط ۳ صدم درصد
به گزارش همشهری آنلاین، بر اساس داده‌های سازمان‌های بین‌المللی از جمله بانک جهانی ،صندوق بین المللی پول،سازمان ملل و سایر نهاد های بین المللی ، ارزش بازار جهانی صنایع دستی در سال ۲۰۲۳ از مرز ۷۸۰ میلیارد دلار عبور کرده است و پیش‌بینی می‌شود این رقم تا کمتر از یک دهه آینده، به بیش از ۲۱۰۰ میلیارد دلار برسد. این رقم، نشان‌دهنده رونق و اقبال جهانی به محصولات منحصربه‌فرد و دارای هویت اصیل است.
در مقابل این بازار عظیم، صادرات صنایع دستی ایران ، فقط حدود ۲۲۴ میلیون دلار است. این به آن معناست که سهم ایران از بازار جهانی، کمتر از سه‌صدم درصد (۰.۰۳ درصد) است. این در حالی است که کشوری مانند هند، با برنامه‌ریزی و بازاریابی مؤثر، صادرات صنایع دستی خود را به مرز ۱۶ میلیارد دلار در سال رسانده است.
چرا با گنجینه‌ای به قدمت تاریخ، سهمی ناچیز داریم؟
ایران با داشتن ۱۴ شهر ثبت شده در فهرست شهرهای جهانی صنایع‌دستی یونسکو (از جمله اصفهان در خاتم و مینا، تبریز در فرش، لالجین در سفال و…) یکی از سه قطب اصلی صنایع دستی جهان شناخته می‌شود. اما چرا این جایگاه، به سهمی عادلانه در بازار ترجمه نمی‌شود؟
۱. تحریم‌ها و موانع مالی: بزرگ‌ترین دیوار بلند در مسیر صادرات، مشکلات ناشی از تحریم‌ها و مسدود بودن کانال‌های بانکی بین‌المللی است. این امر، نقل و انتقال پول را برای خریداران خارجی بسیار دشوار کرده است.
۲. فقدان برندینگ و بازاریابی مدرن: صنایع دستی ایران در عرصه جهانی با یک برند یکپارچه و قوی معرفی نمی‌شود. در حالی که کشوری مانند ترکیه با برندسازی قدرتمند، سهم خود را از بازار افزایش داده است.
۳. ضعف مزمن در بسته‌بندی و استانداردسازی: بسیاری از محصولات ایرانی، با وجود کیفیت و زیبایی بالا، به دلیل بسته‌بندی نامناسب و عدم رعایت استانداردهای مورد نظر بازارهای هدف، نمی‌توانند در قفسه فروشگاه‌های لوکس جهانی جای بگیرند.
۴. پراکندگی تولید و نبود زنجیره عرضه: بخش عمده‌ای از تولید صنایع دستی ایران، هنوز به صورت سنتی و پراکنده انجام می‌شود و نبود یک زنجیره عرضه منسجم و حرفه‌ای، امکان تأمین سفارش‌های بزرگ بین‌المللی را با مشکل مواجه می‌کند.
راه‌های پیش رو؛ از آرزو تا واقعیت
دولت افزایش صادرات به ۵۰۰ میلیون دلار را در برنامه کوتاه‌مدت خود قرار داده‌اند. با این حال، کارشناسان معتقدند محقق شدن این هدف و حتی عبور از مرز ۱ میلیارد دلار، در گروی اجرای چند راهبرد کلیدی است.
مهمترین راهبرد رهانش دیجیتال یا استفاده جدی از پلتفرم‌های جهانی فروش آنلاین و شبکه‌های اجتماعی برای معرفی و فروش مستقیم محصولات به مشتریان خارجی است.
گام بعدی تمرکز بر اصالت، تبلیغ و معرفی صنایع دستی به عنوان نماد «تولید پایدار» و «مصرف اخلاقی» که هم‌اکنون از ترندهای اصلی بازار جهانی است.
دولت همچنین باید از ایجاد شتاب‌دهنده‌های تخصصی حمایت کند. راه اندازی و تقویت نهادهایی که بتوانند به هنرمندان در زمینه طراحی، بسته‌بندی، بازاریابی و برندینگ بین‌المللی کمک کنند می تواند یک راهکار مناسب برای افزایش صادرات صنایع دستی ایران باشد.
غول خفته را بیدار کنیم
صنایع دستی ایران، گنجی خفته در خانه خودمان است. بیدار کردن این غول خفته و سهم‌گیری عادلانه از بازار جهانی، نیازمند عزمی ملی، خروج از مدیریت سنتی و به کارگیری ابزارهای مدرن تجارت و بازاریابی بین‌المللی است. بدون این تغییر نگرش، فقط می‌توانیم تماشاگر رشد بازار جهانی و ثابت ماندن سهم ناچیز خود باشیم.