مرغ با طعم دلار! | گوشت مرغ چرا گران شد؟
یه گزارش همشهری آنلاین، در یک سال اخیر قیمت مرغ به‌طور متوسط ۵۰درصد گران شده است. سال گذشته همین موقع قیمت هر کیلوگرم مرغ ۸۰هزار تومان بود که هم‌اکنون به ۱۲۰هزار تومان رسیده است. این در حالی است که نرخ ارز نهاده‌های مرغ ثابت مانده و گران نشده است. در میزگرد تلویزیون همشهری درباره علت گران‌شدن مرغ با ناصر فخاری، مدیرعامل سابق سازمان اقتصادی کوثر، رضا مبصری، دبیر انجمن تولیدکنندگان زنجیره‌ای گوشت مرغ کشور و حسن رکنی، معاون سابق وزارت جهادکشاورزی گفت‌وگو کرده‌ایم.
گرانفروشی در زنجیره تولید مرغ
ناصر فخاری، مدیرعامل سابق سازمان اقتصادی کوثر: سهم خوراک دام در هزینه تمام‌شده مرغ، تا ۶۰درصد است. دلیل گرانی مرغ، عدم‌تخصیص به‌موقع ارز است. به همین دلیل تولیدکننده مجبور می‌شود با ارز آزاد، نهاده را تامین کند و بعد که ارز ترجیحی تخصیص پیدا کرد جایگزین کند اما این هزینه تامین مالی موجب افزایش هزینه تمام‌شده تولید مرغ می‌شود.
۲۰درصد نهاده‌ها هم خارج از سامانه بازارگاه تامین می‌شود که آن هم با نرخ ارز آزاد محاسبه می‌شود.
عده‌ای توان دریافت ارز نیمایی در هر زمانی را دارند که می‌توان گفت اینها مافیای صنعت مرغ هستند اما اکثرا چنین توانی ندارند. واردکنندگان عمده نهاده‌ها در کشور اختیارات زیادی دارند و فرایندهای قانونی واردات برای آنها به راحتی انجام می‌شود و این امکان دامپینگ را برای آنها فراهم کرده است و رقبای کوچک را حذف می‌کنند. دولت هم این مافیا را می‌شناسد اما چون ابزار قدرت دارند، دولت حاضر به مقابله با آنها نیست چون می‌توانند امنیت غذایی را دچار بحران کنند. نزدیک به ۳۰سال است که این جریان انحصار در واردات نهاده‌ها و کالاهای اساسی را دارند.
این واردکنندگان آنقدر قدرت و توان مالی به‌دست آورده‌اند که می‌توانند نهاده‌های وارداتی را به قیمت ارزان‌تر و اقساطی تامین کنند. البته هدف آنها کنارزدن رقباست تا بازار انحصاری در اختیارشان بماند. ۳شرکت اصلی واردکننده نهاده داریم که البته فاصله شرکت اول بسیار بیشتر از شرکت دوم است.
هزینه تمام‌شده مرغ در ایران با وجود همه یارانه‌ها، از متوسط قیمت جهانی بالاتر است که ناشی از پایین‌بودن بهره‌وری است. راهکار این است که تولیدکنندگان مرغ و زنجیره‌های تولید، خودشان ارز ترجیحی دریافت کنند و واردات را انجام بدهند.
۲۵درصد هزینه تمام‌شده مرغ، جوجه یک‌روزه است. اما جوجه یک‌روزه به جای آنکه به قیمت تمام‌شده عرضه شود، به همان قیمت واردات عرضه می‌شود و یکی از دلایل گرانی مرغ همین واقعیت است. درواقع محصولی که با یارانه تولید می‌شود با قیمت وارداتی عرضه می‌شود. جوجه یک‌روزه گوشتی به جای آنکه زیر ۱۰هزار تومان به مرغداران عرضه شود، بیش از ۳۰هزار تومان فروخته می‌شود. مرغ مادر هم به جای ۶۰هزار تومان بیش از ۳۰۰هزار تومان عرضه می‌شود و یکی از دلایل گرانی مرغ است.
مرغ کمتر از سایر کالاها گران شده است
رضا مبصری، دبیر انجمن تولیدکنندگان زنجیره‌ای گوشت مرغ کشور: سال گذشته ۳میلیون تن گوشت مرغ تولید کردیم و جزو ۱۰کشور اول هستیم. تولید سرانه ایران ۳۰کیلوگرم است که ۲برابر میانگین جهانی است.
هر کس دارد از ارز ۲۸۵۰۰تومان استفاده می‌کند باید جوابگو باشد و ما تولیدکنندگان از نهاده‌هایی که توسط عده‌ای بازرگان وارد می‌شود استفاده می‌کنیم. دولت باید نظارت کند که آیا واردکنندگانی که ارز ۲۸۵۰۰تومانی می‌گیرند با نرخ تعیین‌شده به بازار یعنی تولیدکنندگان عرضه می‌کنند یا خیر.
قیمت نهاده مرغ در سامانه بازارگاه از سال ۱۴۰۱ثابت بود اما مدتی است که گران شده است. ۸۰درصد نهاده‌های تولید مرغ با همان ارز ترجیحی وارد می‌شود. سهم نهاده‌ها ۴۰درصد از هزینه تمام‌شده است و مابقی سایر هزینه‌هاست که نسبت به سال قبل افزایش یافته و به همین دلیل مرغ را گران کردیم.
هزینه تمام‌شده مرغ زنده در اردیبهشت امسال ۷۲۰۰۰تومان و قیمت هر کیلوگرم گوشت مرغ ۱۱۷هزار تومان بود و اکنون باید گران‌تر عرضه شود.
در سال گذشته متوسط رشد قیمت اقلام خوراکی در کشور ۴۰.۵درصد بود اما قیمت مرغ کمتر از این بالا رفته است. نرخ متعادل قیمت مرغ در شرایط فعلی باید ۱۲۰هزار تومان باشد. به‌علت قطع برق که هفته‌ای ۲روز بوده، تولیدات صنعت مرغ کاهش یافته است.
قیمت مرغ در کشورهای دیگر ارزان‌تر از ایران نیست. هزینه تمام‌شده مرغ زنده در ایران ۷۵هزار تومان و مرغ کشتار ۱۰۹هزار تومان می‌شود.
نژاد مرغ راس و آرین که ۸۴درصد سهم بازار مرغ اجداد را در اختیار دارند، برای دستگاه‌های عمومی کشور هستند.
در ۲سال اخیر تلاش وزارت جهادکشاورزی این بوده که بازار تامین نهاده را رقابتی‌تر و بازار را از انحصار خارج کند.
ما از سال گذشته از دولت خواستیم که نهاده‌های مصرفی شرکت‌های خودمان را خودمان وارد کنیم.
انحصار بازار مرغ
حسن رکنی، معاون سابق وزارت جهادکشاورزی: نهاده‌ها در ایران در اختیار چند تاجر بزرگ است و حتما باید نظارت جدی در این حوزه وجود داشته باشد.
مشکل اصلی این است که ارز ترجیحی با ارز آزاد اختلاف زیادی دارد و موجب تحریک به تخلف می‌شود. پیشنهاد بنده این است که یارانه به‌طور مستقیم به مردم داده شود و ارز ترجیحی کنار گذاشته شود چون به مردم نمی‌رسد.
دولت می‌گوید هرکس می‌تواند نهاده وارد کند این کار را انجام دهد. هم‌اکنون ۸۰درصد انحصار واردات نهاده در اختیار چند تاجر بزرگ است و شرکت‌هایی که در دولت‌های گذشته تلاش شد سهم این تجار را کم کنند دچار مشکل شدند.
