چه کسانی اجازه نمی‌دهند سیاست‌های ارزی اصلاح شود؟ ا فرمول جدید برای پرداخت یارانه نقدی به مردم
به گزارش همشهری آنلاین، «سیدجلیل جلالی‌فر» کارشناس و تحلیلگر تجارت خارجی در گفت‌وگو با هفته‌نامه «صبح صادق»،ارگان رسمی معاونت سیاسی سپاه، با اشاره به این موضوع که دولت و بانک مرکزی برای عبور از بحران‌های توزیع رانتی که ارز چندنرخی در اقتصاد ایران ایجاد کرده و باید بسترهای مناسبی برای حرکت به سمت تک‌نرخی‌سازی ارز را فراهم کنند، به مزایای این موضوع اشاره کرد و گفت: «متأسفانه در سال‌های اخیر بخشی از انرژی دولت صرف مسائل مرتبط با تأمین ارز واردات کالاهای اساسی و حواشی آن و فسادهایی شده که برخی از آنها رسانه‌ای و برخی نیز رسانه‌ای نشده‌اند؛ درحالی‌که با وجود مشکلات متعدد در عرصه اقتصادی، دولت و نظام باید تمام انرژی خود را صرف حل چالش‌هایی کنند که جامعه را به اشکال منفی از خود متأثر می‌کند».
وی در این باره خاطرنشان کرد: «واردات نهاده‌ها و برخی مواد اولیه مورد نیاز تولید یا حتی دارو با ارز ترجیحی در سال‌های گذشته بخش عمده‌ای از انرژی دولت را گرفته و متأسفانه به‌جای اینکه بخش بزرگی از بدنه دولت اعم از سازمان‌ها، نهادها و وزارتخانه‌ها، وقت ارزشمند خود را صرف حل معضلاتی کنند که بسیار ضروری و مبرم است و حل آنها می‌تواند به رشد اقتصادی و جهش تولید کمک کند، در حل مسائل مرتبط با ارز ترجیحی قفل شده‌اند و وقت آنها صرف رسیدگی به این موضوعات می‌شود».
این فعال اقتصادی معتقد است: «بسیاری از کارشناسان اقتصادی و تجار سال‌هاست به این نتیجه رسیده‌اند و دولتمردان را به این موضوع مهم توصیه کرده و پند داده‌اند که ارز چند نرخی به بهانه تأمین ارزان معیشت مردم نه تنها برای مردم نفعی نداشته و نتوانسته سفره آنها را پررنگ و گسترده‌تر کند، بلکه هزینه‌های بسیاری به دولت تحمیل کرده است؛ بنابراین باید برای برون‌رفت از این گرداب چاره اندیشید».
کارشناس و تحلیلگر مسائل اقتصادی با اشاره به اینکه توزیع رانت فسادآور و به زیان عمده مردم جامعه است، گفت: «در این موضوع تردیدی وجود ندارد که تنها راه نجات اقتصاد کشور تک‌نرخی کردن ارز است. کسانی موانع بسیار بزرگی پیش روی تک‌نرخی‌سازی ارز قرار می‌دهند و دولت را از انجام این امر مهم نهی می‌کنند که دستی بر آتش واردات رانتی دارند».
جلالی‌فر یادآور شد: «قطع به یقین در موضوع تک‌نرخی‌سازی ارز، دولت ضمن اینکه بسترهای لازم را برای انجام این مهم فراهم می‌کند، باید زمینه‌ها را برای حمایت از معیشت مردم نیز فراهم کند، در واقع برای انجام تک‌نرخی ارز باید تمهیداتی اندیشیده شود که بدون انجام آن، این اقدام با شکست مواجه خواهد شد؛ یعنی دولت باید زیرساخت‌های لازم برای اعطای یارانه به خانواده‌ها و سرپرستان خانوار براساس نرخ‌های روز را ایجاد کند تا با کمترین چالش و مشکل از ارز چند نرخی به سمت ارز تک‌نرخی حرکت کنیم».
وی با تأکید بر اینکه «دولت باید با سیاست‌های درست و اصلاحات زیرساختی در بنیان‌های اقتصادی قدرت خرید مردم را افزایش دهد»، تصریح کرد: «تقویت بنیه اقتصادی و مالی مردم مهم‌ترین راه برای عبور بدون هزینه از ارز چندنرخی به سمت ارز تک‌نرخی است».
این کارشناس و تحلیلگر تجارت خارجی با ارائه فرمولی درباره مدل اعطای یارانه نقدی به مردم گفت: «دولت به‌جای اینکه یارانه نقدی را به واردکننده به‌صورت ارز بدهد، این یارانه را به‌صورت ریالی و براساس سرانه مصرف خانوارها پرداخت کند. برای نمونه دولت می‌تواند با تعیین اینکه هر خانواده در ماه چه میزان گوشت و مرغ و سایر کالاهای اساسی مصرف می‌کند؛ همان ارز را نسبت به سرانه به مردم در قالب یارانه ریالی اعطا کند».
جلالی‌فر افزود: «قطع به یقین با این مدل فشار معیشتی خاصی بر مردم وارد نمی‌شود؛ بنابراین با صراحت باید گفت این راهکار تنها راه نجات اقتصاد کشور است. قاطعانه باید گفت در هیچ جای دنیا ارز چندنرخی شبیه ایران وجود ندارد و در هیچ کشوری برای تأمین کالاهای اساسی، با فرمول ما ارز به وارد کننده داده نمی‌شود».
وی بر همین اساس تأکید کرد: «دولت به‌جای اینکه وقت خود را صرف حل معضلاتی کند که می‌تواند حواشی بسیاری برای کشور ایجاد کند، باید به دنبال حل مسائل مرتبط با ارز ترجیحی باشد. تک‌نرخی‌سازی ارز یک بار برای همیشه چالش‌های فعلی این موضوع را کاهش می‌دهد و ما را در برابر فسادها و توزیع منابع عمومی مردم به نفع عده‌ای ایمن می‌کند».
این فعال اقتصادی با اشاره به این موضوع که در روسیه کشت فراسرزمین برای تأمین نهاده‌های مورد نیاز کشور کاشت می‌شود، گفت: «برای تأمین برخی نهاده‌های مورد نیاز کشور ما در روسیه کشت فراسرزمینی را کلید زده‌ایم؛ بدون اینکه تقاضای ارز از دولت داشته باشیم».
جلالی‌فر در این باره توضیح بیشتری داد و از دغدغه‌های آتی گفت: «در حال حاضر کشت فراسرزمینی را از هزار هکتار کلید زده‌ایم تا در سال آینده به ۲۰ هزار هکتار برسانیم. با اینکه در روسیه بدون کمترین تشریفاتی توانستیم کشت فراسرزمینی را انجام دهیم، از الآن نگران سازوکارهای بعدی در ایران، مانند سازوکارهای واردات نهاده به داخل کشور و سنگ‌اندازی‌ها و بروکراسی‌های اداری هستیم».
وی خاطرنشان کرد: «برای عبور از وضعیت فعلی و عدم هزینه‌کرد منابع ارزی در واردات این دسته از محصولات که امکان کشت فراسرزمینی آنها وجود دارد و برای حفظ سرمایه‌های تاریخی ارزشمند کشور، مثل شهر اصفهان که دچار فرونشست بسیار بزرگی شده است، باید روی کشت فراسرزمینی سرمایه‌گذاری کنیم تا منابع ارزی صرف واردات ماشین‌آلاتی شود که به توسعه تولید کمک می‌کند».
جلالی‌فر گفت: «یکی از مؤلفه‌های اصلاح اقتصادی کشور، اصلاح مدیریت ارزی است که در شکل تک‌نرخی شدن ارز باید دنبال شود. در این صورت می‌توان امیدوار بود مانع بسیار بزرگی در برابر توزیع رانت قرار داده شده و دیگر جایی برای عوامل نفوذی و ضربه زدن بر منابع ارزی کشور و تحمیل فشار تورمی و اقتصادی بر مردم باقی نمی‌ماند».
