یادداشت | کالابرگ جایگزین یارانه شود
همشهری آنلاین – گروه سیاسی: جبار کوچکی‌نژاد، عضو کمیسیون برنامه و بودجه با اشاره به ضرورت اجرای طرح کالابرگ از سوی دولت برای مقابله با فشارهای اقتصادی وارد بر مردم در یادداشتی برای همشهری آنلاین نوشت:
مجلس شورای اسلامی در سال ۱۴۰۰، هنگام بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۱، دولت را موظف کرد قیمت کالاهای اساسی را در سطح شهریور ۱۴۰۰ حفظ کند و این مهم را از طریق کالابرگ الکترونیک محقق سازد. همچنین، در مجلس دهم قانونی تصویب شد که دولت را ملزم می‌کرد در شرایط بحرانی از کالابرگ برای تأمین کالاهای اساسی مردم استفاده کند. در آن زمان، وزیر وقت کار و بانک مرکزی اعلام کردند سامانه‌هایی برای صدور کارت‌های هوشمند وجود دارد تا کالاهای اساسی با قیمت مناسب به دست مردم برسد. قرار بود مابه‌التفاوت ارز ترجیحی (۴۲۰۰ تومانی) و ارز آزاد (۳۰ هزار تومانی آن زمان) برای این منظور تأمین شود. متأسفانه، دولت‌ها به دلیل نیاز به هوشمندی و تلاش مضاعف، این طرح را اجرا نکردند و به جای آن، به پرداخت‌های نقدی ساده‌تری مانند مبالغ ۲۰۰، ۴۰۰ و ۵۰۰ هزار تومانی اکتفا کردند. این در حالی است که امروز ۵۰۰ هزار تومان حتی برای خرید یک کیلوگرم گوشت کافی نیست.
تجربه استفاده از کالابرگ در دوران جنگ تحمیلی نشان داد که این روش می‌تواند موفق باشد. رئیس مجلس، آقای قالیباف، بارها بر لزوم بازگشت به کالابرگ تأکید کرده است، روشی که در جهان نیز برای حمایت از مردم در شرایط بحرانی استفاده می‌شود. در دهه ۱۳۶۰، کالاهای اساسی مانند مرغ، گوشت، برنج و روغن که برای سفره اقشار کم‌درآمد ضروری هستند، از این طریق تأمین می‌شدند و امروز نیز باید همین رویکرد دنبال شود.
دولت سالانه ۱۱ میلیارد دلار ارز ترجیحی برای وارد کردن کالاهای اساسی با قیمت پایین دریافت می‌کند، اما در عمل، به عنوان مثال، مرغ با قیمت کیلویی ۱۴۰ هزار تومان به دست مردم می‌رسد و اثری از ارز ۲۸۵۰۰ تومانی در آن دیده نمی‌شود. این منابع عملاً به جیب دلالان می‌رود. امروز، قیمت برنج به کیلویی ۴۰۰ هزار تومان رسیده و مردم در تأمین نیازهای اولیه خود با مشکلات جدی مواجه‌اند، مشابه وضعیت دهه ۱۳۶۰. دولت می‌تواند با برنامه‌ریزی دقیق، مثلاً ۱۰ کیلوگرم برنج با قیمت کیلویی ۱۰۰ هزار تومان، ۲ کیلوگرم گوشت قرمز، ۱۰ کیلوگرم مرغ و ۵ کیلوگرم روغن را ماهانه به دهک‌های اول تا هفتم ارائه دهد. این اقلام برای سلامت و معیشت مردم ضروری هستند.
اتهام بازگشت به اقتصاد کوپنی بی‌اساس است؛ در دهه ۱۳۶۰ نیز دولت در شرایط مشابه از کوپن استفاده کرد و دنیا نیز در مواقع بحران از روش‌های مشابه بهره میبرد. پرداخت‌های نقدی کنونی با تأمین واقعی کالاهای اساسی تفاوت زیادی دارد. باید ۱۰ قلم کالای اساسی تعریف و با قیمت‌های سال ۱۴۰۰ (مانند گوشت کیلویی ۱۰۰ هزار تومان و مرغ کیلویی ۲۵ هزار تومان) در دسترس مردم قرار گیرد. منابع کشور محدود نیست؛ سال گذشته ۱۸ میلیارد دلار یارانه تخصیص یافت. اگر این مبلغ با نرخ امروز در بازار فروخته شود، دولت می‌تواند با درآمد حاصل، کالاهای اساسی را با قیمتی بسیار پایین به مردم عرضه کند و مشکلات معیشتی آن‌ها را کاهش دهد. همچنین، ارائه وام‌های کم‌بهره، مانند وام ۶۰۰ میلیون تومانی با سود ۴ درصد برای جهیزیه، می‌تواند اقدام مکمل موثری باشد.
شیوه کنونی پرداخت یارانه‌ها تأثیر چندانی بر زندگی مردم ندارد. بخش بزرگی از جامعه از تأمین نیازهای اولیه خود بازمانده‌اند. اجرای کامل و هوشمندانه کالابرگ الکترونیک می‌تواند این چالش را برطرف کند و معیشت مردم را بهبود بخشد.
